Περίγραμμα Μαθήματος
Βασικός στόχος του μαθήματος η προσπέλαση κομβικών εννοιών της Γενικής Γλωσσολογίας και η ανάδειξη απαραίτητων μεθοδολογικών εργαλείων για την κριτική επεξεργασία απλών και σύνθετων δομών του γλωσσικού συστήματος της ελληνικής γλώσσας. Σημείο εκκίνησης αποτελεί ο συστημικός χαρακτήρας της και άλλες επιστημονικές παραδοχές, όπως προσδιορίστηκαν από τον F. de Saussure (λόγος και ομιλία, συνταγματικές και παραδειγματικές σχέσεις, συγχρονία και διαχρονία κτλ.) και άλλες μεταγενέστερες γλωσσολογικές θεωρίες, ώστε να επιτευχθεί σταδιακά η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με σύγχρονες τάσεις στην ανάλυση και τη διδασκαλία της γλώσσας.
Η μελέτη παράλληλα εννοιών από τον χώρο της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας –και ειδικότερα της Κοινωνιογλωσσολογίας και της Κειμενογλωσσολογίας– επιδιώκεται να συνδεθεί με την ανάδειξη ζητημάτων διδακτικής μεθοδολογίας (διδασκαλία προφορικού και γραπτού λόγου βάσει δεξιοτήτων). Έμφαση δίνεται στη διδασκαλία του γλωσσικού συστήματος μέσω της εποπτικής παρουσίασης γραμματικών φαινομένων και ασκήσεων, ώστε να διερευνηθεί κριτικά η επικοινωνιακή-και όχι μόνο- λειτουργία δεδομένων γλωσσικών μέσων σε διαφορετικά είδη λόγου στο πλαίσιο των παραδοχών της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών και του κριτικού γραμματισμού.
Τρόπος αξιολόγησης
Γραπτές εξετάσεις στο σύνολο της ύλης.
Προτεινόμενα Εγχειρίδια
Holton, D., Macridge, P., Φιλιππάκη-Warburton, Ε. (1999). Γραμματική της ελληνικής γλώσσας. Μτφρ. Β. Σπυρόπουλος. Αθήνα: Πατάκης. A Comprehensive Grammar of the Modern Language (Λονδίνο: Routledge, 1997).
Χριστίδης, Α.Φ. (επιμ.) (2001). Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Beaugrande, R.-Al., Dresser, W. Ul. (1983). Introduction to Text Linguistics. London: Longman.
Crystal, D. (2003). Λεξικό γλωσσολογίας και φωνητικής. Αθήνα: Πατάκης.
Γεωργακοπούλου, Α., Γούτσος, Δ. (1999). Κείμενο και επικοινωνία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Γούτσος, Δ. (2012). Γλώσσα: Kείμενο, ποικιλία, σύστημα. Αθήνα: Κριτική.
Fromkin, V., Rodman, R., Hyams, N. (2008). Εισαγωγή στη μελέτη της γλώσσας. Αθήνα: Πατάκης.
Halliday, M. A. K., Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London: Longman.
Halliday, M. A. K. (1985). An Introduction to Functional Grammar. Great Britain: Edward Arnold.
Holton, D., Macridge, P., Φιλιππάκη-Warburton, Ε. (1999). Γραμματική της ελληνικής γλώσσας. Μτφρ. Β. Σπυρόπουλος. Αθήνα: Πατάκης. A Comprehensive Grammar of the Modern Language (Λονδίνο: Routledge, 1997).
Κλαίρης, Χ., Μπαμπινιώτης, Γ. (σε συνεργασία με τους Α. Μόζερ, Α. Μπακάκου-Ορφανού, Σ. Σκοπετέα) (2005). Γραμματική της Νέας Ελληνικής. Δομολειτουργική- Επικοινωνιακή. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
Lyons, J. (2002). Εισαγωγή στη θεωρητική γλωσσολογία. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Μπαμπινιώτης, Γ. (1998). Θεωρητική γλωσσολογία: εισαγωγή στη σύγχρονη γλωσσολογία. Αθήνa.
Παναγιωτίδης, Φ. (2013). Μίλα μου για γλώσσα: μικρή εισαγωγή στη γλωσσολογία. Ηράκλειο Κρήτης: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Παπαπαναστασίου, Γ. (2008). Νεοελληνική Ορθογραφία. Ιστορία, Θεωρία, Εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη.
Πετρούνιας, Ε. (1984-1997). Nεοελληνική γραμματική και συγκριτική ανάλυση. Μέρος Α΄: Θεωρία. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Pinker, S. (2000).Το γλωσσικό ένστικτο: πώς ο νους δημιουργεί τη γλώσσα. Αθήνα: Κάτοπτρο.
Φιλιππάκη-Warburton, Ε. (1992). Εισαγωγή στη θεωρητική γλωσσολογία. Αθήνα: Νεφέλη.
Φιλιππάκη–Warburton, E., Γεωργιαφέντης, Μ., Κοτζόγλου, Γ., Λουκά, Μ. (2011). Γραμματική Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού. Αθήνα: Πατάκης, ΥΠΔΒΜΘ/Π.Ι.
Χριστίδης, Α.Φ. (επιμ.) (2001). Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Yule, G. (2014). The study of language. 5th ed. Cambridge: Cambridge University
- Διδάσκων: Marianthi Oikonomakou