Το θέατρο είναι αναπόσπαστο κομμάτι της δημόσιας πλευράς της κοινότητας. Η συλλογικότητα που διέπει την κοινωνία της Αθήνας του 6ου και του 5ου αιώνα π.Χ. αντανακλάται στο θέατρο και το διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό. Το μάθημα, εξετάζει τη σχέση του θεάτρου με την κοινωνία της εποχής του


Tο μάθημα εξετάζει τον χαρακτήρα και τη σημασιολογία της δραματουργίας και του θεάτρου στην ευρύτερη λεκάνη της νοτιοανατολικής Μεσογείου, με ιδιαίτερη έμφαση στην Αίγυπτο της 2ης και 1ης χιλιετία π.Χ. Αναλύεται η αρχαιολογία της δραματουργίας, ο δραματουργικός χαρακτήρας της αρχαίας αιγυπτιακής γραμματολογίας και οι διαδράσεις της με την πολιτική-θρησκευτική ιδεολογία και λατρευτική πρακτική. Η ανάπτυξη του μαθήματος ακολουθεί μια χρονολογική σειρά, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε συγκεκριμένες περιπτωσιολογίες από την αρχαία Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή. Εξετάζονται, inter alia, το φεστιβάλ σεντ, ο δραματικός πάπυρος από το Ραμσείο, η Ιστορία του Σινουέ και η δραμτουργία της Αθώρ, τα μυστήρια του Όσιρι στην Άβυδο, η νεκρική τελετή «ανοίγματος του στόματος» του νεκρού, η καθημερινή τελετουργία και οι νεκρικές τελετές προς τιμήν των προγόνων, όπως και συγκεκριμένες θρησκευτικές γιορτές με έντονα δραματουργικά μοτίβα και χαρακτηριστικά: το φεστιβάλ Όπετ, η γιορτή του Άπι, ο θρίαμβος του Ώρου οι τελετές στο ναό της Έσνα.

Το θέατρο είναι δημιούργημα της τυραννίας, αλλά διανύει παράλληλη πορεία με την εξέλιξη του πολιτεύματος της Αθήνας. Οι δημιουργοί των σωζόμενων τραγωδιών και κωμωδιών είναι ενεργοί πολίτες, οι συντελεστές του θεάτρου είναι πολίτες και το ακροατήριο στο οποίο απευθύνονται είναι τα μέλη μίας από τις πλέον πολιτικοποιημένες κοινότητες του αρχαίου κόσμου. Η πολιτική διάσταση του θεάτρου εντοπίζεται τόσο στις παραμέτρους της τέλεσης των δραματικών αγώνων, όσο και στην αντανάκλαση πολιτικής σκέψης που συχνά είναι χρονικά επίκαιρη, τις περισσότερες φορές όμως είναι ένας ευρύτερος προβληματισμός για τη λειτουργία της πολιτείας και τη θέση του ατόμου μέσα σε αυτήν.

 


Το αρχαίο ελληνικό θέατρο αποτελεί ένα από τα κορυφαία πολιτιστικά επιτεύγματα του ελληνικού πνεύματος και έχει ανεκτίμητη συνεισφορά στην παγκόσμια πολιτισμική κληρονομιά. Στην Αρχαία Τραγωδία και Κωμωδία ενώνονται αρμονικά ο λόγος, το τραγούδι και ο χορός, ενώ παρασταίνεται δημιουργικά ο μύθος ανανεωμένος μέσα από τον κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό της εποχής, σε μια ύψιστη πνευματική δημιουργία. Τόσο η τραγωδία όσο και η κωμωδία αποτελούν κατ’ εξοχήν πολιτικά κείμενα. Η τραγωδία, μολονότι αντλεί τις υποθέσεις της από τον μύθο, θέτει στο κέντρο των ενδιαφερόντων της την κοινωνική σκέψη της πόλης. Η κωμωδία αντανακλά την καθημερινή ζωή της Αθήνας. Η ακμή του αρχαίου ελληνικού θεάτρου συμπίπτει με την επικράτηση της αθηναϊκής δημοκρατίας. Θέατρο και δημοκρατία συμπορεύονται και αλληλοεπηρεάζονται. Η δημοκρατία έδινε στους κωμικούς ποιητές το δικαίωμα να διακωμωδούν ελεύθερα όποιον ήθελαν, χωρίς φόβο. Τολμά, λοιπόν, ο Αριστοφάνης να πει αυτό που είναι δίκαιο για την πόλη και αποδοκιμάζει την αδιαλλαξία της δημοκρατίας, όταν δεν θέλει να χρησιμοποιήσει τους έντιμους πολίτες. Σατιρίζει πρόσωπα και καταστάσεις, ελέγχει και καυτηριάζει τους ισχυρούς πολιτικούς της εποχής του. Παίρνει θέση για όλα τα κοινωνικά, θρησκευτικά και ηθικά προβλήματα. Το μάθημα εξετάζει την ποιητική τέχνη του Αριστοφάνη.

Το μάθημα αυτό έχει ως βασικό σκοπό την εισαγωγή των φοιτητών/τριών στη μεθοδολογία της κοινωνικής και ιστορικής έρευνας και την εξοικείωσή τους με ένα ευρύ φάσμα στρατηγικών και τεχνικών που χρησιμοποιούνται από τους ερευνητές στις Κοινωνικές Επιστήμες. Στοχεύει: α) στην παρουσίαση των βασικότερων φιλοσοφικών και επιστημολογικών ζητημάτων στην κοινωνική και ιστορική έρευνα, β) στην περιγραφή των σημαντικότερων ποσοτικών και ποιοτικών στρατηγικών επιστημονικής έρευνας, γ) στην εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τα κυριότερα μέσα συλλογής δεδομένων, δ) στην ευαισθητοποίηση των φοιτητών/τριών για τις ηθικές και δεοντολογικές αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να στηρίζεται η επιστημονική έρευνα, και ε) στην κατανόηση της διαδικασίας συγγραφής μιας ερευνητικής εργασίας με έμφαση στη διπλωματική μεταπτυχιακή εργασία.